Tình hình hút thuốc lá tại Việt Nam
Không khó để bắt gặp hình ảnh hút thuốc lá. Ước tính cứ 100 người Việt Nam trưởng thành có tới 24 người hút thuốc lá, và nếu so sánh về giới tính thì cứ mỗi 100 người nam bạn sẽ bắt gặp 47 người hút thuốc lá. Ước tính số người trưởng thành ở Việt Nam hút thuốc lá lên đến hơn 15 triệu người. Tác hại của việc hút thuốc lá?
- Bạn và người thân có nguy cơ cao mắc phải các bệnh lý do hút thuốc lá.
Nghiên cứu cho thấy rằng: hút thuốc lá từ tuổi thanh thiếu niên và cứ tiếp tục hút như vậy trong 20 năm, tuổi thọ sẽ giảm đi 20 đến 25 năm. Nếu bạn nghĩ rằng hút thuốc lá chỉ gây ra ung thư phổi hoặc bệnh lý tim mạch thì bạn đã lầm vì thuốc lá có thể gây tác hại toàn thân. Thuốc lá gây tổn thương cơ thể bạn một cách âm thầm. Đến lúc nào đó, bạn sẽ phải nhập viện vì lên cơn khó thở do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), bạn sẽ dễ bị viêm phổi, suy tim…
- Số tiền phải bỏ ra để mua thuốc lá hàng năm là không nhỏ.
- Chi phí điều trị bệnh lý gây ra bởi hút thuốc lá khá cao so với thu nhập trung bình của người dân Việt Nam hiện nay.
Khi bạn bị COPD, bạn sẽ phải dùng thuốc ngừa lên cơn khó thở suốt đời. Bạn dễ bị viêm phổi và rất dễ mắc những vi khuẩn kháng thuốc. Khi đó, chi phí điều trị sẽ rất cao. Ví dụ: nếu bạn bị viêm phổi trên nền COPD, chi phí tiền thuốc có thể lên tới hàng triệu đồng một ngày, và nếu đáp ứng tốt thì bạn cũng phải điều trị ít nhất 10 ngày. Bạn sẽ phải nhập viện nhiều hơn 1 lần mỗi năm để điều trị nếu bạn không dùng thuốc phòng ngừa khó thở thường xuyên. Người thân bạn phải bỏ tiền và thời gian để chăm sóc bạn.
- Bạn sẽ bị những người xung quanh (không hút thuốc lá) khinh thường, có khi họ xa lánh bạn vì sợ khói thuốc lá.
Xem thêm bài viết Tác hại của thuốc lá Lợi ích của việc cai thuốc lá?
- Việc ngưng hút thuốc lá giúp giảm tỉ lệ mất chức năng phổi và cải thiện tỉ lệ sống còn. Cai thuốc lá giúp bạn cải thiện sức khỏe dù bạn đang ở lứa tuổi nào, dù bạn đã hút thuốc lá trong bao lâu!
- Bạn sẽ đỡ đi một khoản chi tiêu không nhỏ cho việc mua thuốc lá cũng như chi phí điều trị bệnh. Cai thuốc lá giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh phổi, bệnh tim và cả ung thư. Những bệnh này có thể ngốn của bạn rất nhiều tiền để điều trị nếu mắc phải.
- Cai thuốc lá còn giúp bạn giảm nguy cơ bị loãng xương, giúp làn da bạn trẻ hơn và giảm nguy cơ các vấn đề về tình dục.Làm sao để tôi có thể bỏ thuốc lá?
- Nói với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp về kế hoạch bỏ thuốc lá của bạn và yêu cầu sự trợ giúp từ họ.
- Tránh tiếp xúc với thuốc lá cũng như các vật dụng gợi ý cho bạn việc hút thuốc lá.
- Tránh xa những nơi làm bạn có thể hút thuốc lá. Nếu người nào đó hút thuốc lá trước mặt bạn, hãy yêu cầu người đó đi nơi khác
- Đừng bỏ cuộc. Ngay cả khi bạn bắt đầu hút thuốc lá lại. Nhiều người cần nhiều lần ngưng hút mới cai thuốc lá được.
- Bạn nên xem lại lý do tại sao bạn hút thuốc lá lại? Điều gì trước đó khiến bạn không hút thuốc lá?
Quan trọng là bạn phải điều chỉnh những yếu tố làm bạn hút thuốc lá lại và cũng cố những điều giúp bạn không hút thuốc lá.
- Lựa chọn thời gian và địa điểm thích hợp để cai thuốc lá.
Bạn nên ghi lại ngày cai thuốc lá lên lịch để làm mốc thời gian cho tiến trình cai thuốc lá của mình.
- Bạn cũng nên lường trước những tình huống làm bạn hút thuốc lá lại.
Ví dụ: Bạn bè hút thuốc lá tại công sở, công việc căng thẳng… Tốt nhất bạn hãy chọn thời điểm cuối tuần, dịp nghĩ lễ hay chuyến đi chơi với gia đình để lên ngày bỏ thuốc lá.
- Hội chứng cai thuốc lá (nicotine withdrawal symptoms): nôn nao, bồn chồn, dễ nóng giận, mất tập trung… sẽ ảnh hưởng đến công việc của bạn. Nhưng bạn hãy cố gắng vì các triệu chứng này sẽ dần mất đi sau vài tuần bạn ngưng hút thuốc lá hoàn toàn.
Bạn nên chuẩn bị tinh thần với các biểu hiện nói trên để có thể dễ chấp nhận. Trong tình huống những triệu chứng trên làm bạn không thể từ bỏ thuốc lá, hãy đến gặp bác sĩ. Có nhiều thuốc hỗ trợ bạn trong việc cai thuốc lá (Bảng 1).
- Ngưng hút thuốc lá có thể làm bạn tăng cân vài kilogram.
Nhưng bạn nên biết: việc ngưng hút thuốc lá có lợi cho sức khỏe của mình hơn nhiều so với việc tăng vài kilogram. Bạn cũng có thể giảm việc tăng cân bằng cách tăng vận động thể lực nhiều hơn và ăn ít lại.
Xem thêm bài viết Cách đối phó với những triệu chứng khi cai thuốc lá và các tác nhân gây tái nghiện của BS. Trần Ý Thảo Lời kết
Nhiều người trả lời rằng “đằng nào cũng chết, thôi thì chết sớm hay muộn mà thôi”. Tuy nhiên, bạn không hình dung: việc hút thuốc lá của bạn đã, đang và sẽ làm khổ chính bạn và người thân của bạn.Cai thuốc lá giúp bạn cải thiện sức khỏe dù bạn đang ở lứa tuổi nào, dù bạn đã hút thuốc lá trong bao lâu!
|
Bảng 1: Các thuốc cai thuốc lá | ||
| **Liệu pháp thay thế nicotine** | ||
| **Sản phẩm** | Liều dùng | Tác dụng phụ/cảnh báo |
| **Miếng dán** | 7, 14, hoặc 21 mg/giờ. Toa dùng 21mg trong 6 tuần, 14 mg trong 2 tuần, 7 mg trong 2 tuần. | (áp dụng cho tất cả sản phẩm nicotine)
Đầu đầu; mất ngủ; ác mộng; buồn nôn; chóng mặt; nhìn mờ. |
| **Kẹo cao su, thuốc viên** | 2-4mg mỗi 1-8 giờ. Giảm dần liều | |
| **Hít** | 4mg/ ống; 6-16 mg/ống/ngày | |
| **Xịt mũi** | 0.5mg/nhát; 1-2 nhát cho mỗi lần xịt mỗi 1h | |
| **Liệu pháp không dùng nicotinea** | ||
| **Bupropion ER (Zyban)** | 150mg mỗi ngày trong 3 ngày, sau đó 2 lần/ngày trong 7-12 tuần. Nên thêm 1 tuần trước khi ngưng. | Chóng mặt, đau đầu, mất ngủ, khô miệng, tăng huyết áp, cơn thiếu máu não. Tránh dùng chung với các thuốc ức chế monoamine oxidase. |
| **Varenicline (Chantix)** | 0.5mg mỗi ngày trong 3 ngày, 0.5mg x2 lần/ngày trong 4 ngày, sau đó 1mg x2 lần/ngày trong 12-24 tuần.
Nên thêm 1 tuần trước khi ngưng. | Buồn nôn, ói, đâu đầu, khô miệng, mộng mị.
Làm nặng thêm các bệnh lý tâm thần tiềm ẩn. |
| **a. Điều trị thường kết hợp. Thuốc tác dụng dài (miếng dán) được dùng để tạo nicotine thay thế làm mức nền, kèm thuốc tác dụng ngắn (hít) để tạo đỉnh tác dụng. ** | ||
| **b. Nếu bệnh nhân hút thuốc ít hơn nửa gói mỗi ngày, khởi đầu với liều 14mg** | ||
